En el marco de la conversacion virtual sobre los manuales de ensenaza del quechua el amawta Clodoaldo Soto comparte generosamente sus comentarios a las entradas de Hans Enciso y Pablo Landeo haciendo un llamado amplio de colaboracion y dialogo entre nosotros, y dando la posta a las venideras generaciones de quienes puedan hacer manuales mas actualizados. Dicho sea de paso, conversando con Blas Puente, recordamos haber conocido, cada uno por su cuenta, a un profesor de SUNY Oswego, que habia aprendido su quechua fluido con el manual del profesor Soto. Eso en los ochenta. Ha llegado el momento de reconocer y honrar al profesor Clodoaldo Soto por haber escrito , a fines de los setenta, el mas importate manual de ensenanza del quechua, que no solo tuvo un papel decisivo en la formacion de muchos profesores y estudiantes -por ejemplo, las clases de quechua en la Catolica se iniciaron con ese bello y didactico manual en 1977- sino que marca un paso adelante frente al monopolio de los manuales de esenanza y la normatividad del quechua por parte de los curas desde el inicio de la colonia. Tayta Clodoaldo qanpaqmi kay «llaqta maqta» Ranulfo Fuentes takisqan, Manuelcha Prado konpanasqan
Wawqíy Fredy,
Anchatam riqsikuni kay wayna amawtakunata, qillqasqaymanta allin sunqunkuwan qawaykuspa rimanakusqankumanta. Anchatataqmi kusikuni allin yachaq wawqi masi hina rimanakusqankumanta. Rimanakuyman qayaykusqanmanta hatun Kusku llaqtapi kamachikuqkunatapas riqsikullanim.
Ancha unayñam Manual de Enseñanza nisqa qillqasqaymantaqa. Chay pachamanta kanankamam kay liwrumantaqa mana pitapas allinpaq mana allinpaq rimaqta kikin llaqtanchikpiqa uyarirqanichu hinaspa chiriparisqa sunqulla kani. Chayraykuyá Pablo Landeo Muñosta riqsikuni. Paypa qillqasqanta qawaykuspa kutichisqanmanta Hans Enciso Choquehuankatapas riqsikunim. Hinallataqmi yupaychani lliw runasimi chaninchaq munaqkunata. Kay lliw wayna amawtakunapa makinpi, umanpi, sunqunpim, imam kasqanchik takyachiy, ama kikin kayninchik, chullurqunanpaq, warpapi waspirqunanpaq.
Chay Manualqa, allin, mana llinniyuqmi riki. Chayraykum wayna amawtukunapa hawanpi allinyachiy allinyachina kaqta. Runasimipa sapa punchaw kawsayninman hina, paqaripariyninman hina, mususq runasimi yachachinakuna qillqay. Sallqa runasimichu, llaqta runasimichu, Lima runasimichu allin kanman, chayta qawaparispa, musyaparispayá riki llamkakullaychik, hikutanakuspa, yanapanakuspa, yupaychanakuspa. Kay hinach kanman, ¿manachu? Chaynata hamutaspayá Roberto Zariquieywan, Gavina Cordova qillqarqaku QAYNA, KUNAN, PAQARIN. Una introducción práctica al quechua chanca nisqa liwruta.
Runasimitaqa, ima rikchaq kaptinpas, runasimita rimaspallanchikmi harkasunchik ima urmaymantapas, wañuymantapas. Simikunaqa, kikinchik hina wañuqllam. Rimaqkuna kanankamaqa runasimipas kanqataqchá. Chayman hinataqchá ñawi rurunchikpi hatallisun sallqakunapi, chakrakunapi ancha muchuyniyuq runasimi rimaqkunata, tukuy hinasninpi runasimi rimaqkunata.
Qamña allinlla,
Clodo.